“...Η ΕΠΟΝ ανέπτυξε πλούσια και ηρωική απελευθερωτική δράση, έδωσε στη νεολαία άφταστα πρότυπα αυτοθυσίας και λαϊκής αλληλεγγύης. Τριάντα δύο χιλιάδες ΕΠΟΝίτες πολέμησαν μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ. Στις παραμονές της Απελευθέρωσης υπολογίζεται ότι είχαν προσχωρήσει στην ΕΠΟΝ περίπου 600.000 νέοι και νέες. Χιλιάδες ΕΠΟΝίτες και ΕΠΟΝίτισσες βρήκαν ηρωικό θάνατο στα χιτλερικά στρατόπεδα, στις διαδηλώσεις, στις σκληρές μάχες με τους κατακτητές και τους ταγματασφαλίτες. Χιλιάδες νεολαίοι έγιναν πρότυπα αγωνιστικής διαπαιδαγώγησης και στάσης ζωής...”
(Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1939-1949, τόμος Β1, Αθήνα 2018, σελ. 180)
Στο ΕΚΧΦ, βρίσκεται στη διάθεση των επισκεπτών του ένας τεράστιος πλούτος πρωτογενών πηγών (εφημερίδων, προκηρύξεων, ανακοινώσεων, μπροσουρών, κλπ) σχετικών με τη δράση της ΕΠΟΝ, τόσο κατά τον εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο (543 ντοκουμέντα) όσο και κατά τη διάρκεια του ηρωικού Δεκέμβρη 1944 και τα επόμενα χρόνια, ως την υποχώρηση του ΔΣΕ (182 ντοκουμέντα της ΕΠΟΝ και 29 της Δημοκρατικής Νεολαίας Ελλάδος). Προσθέτοντας σε αυτά και τα 54 προγενέστερα ντοκουμέντα (του ΕΑΜ Νέων, της ΟΚΝΕ, κλπ) έχει κανείς ένα πραγματικά ογκώδες συγκροτημένο αρχειακό απόθεμα, που σχετίζεται αποκλειστικά με την ιστορία της ΕΠΟΝ και που “περιμένει” κάθε ενδιαφερόμενο ερευνητή και ερευνήτρια.