28/10/1946. Συγκροτείται το Γενικό Αρχηγείο Ανταρτών. Ιδρύεται ουσιαστικά ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας. Η απόφαση αυτή δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Από το 1946 άρχισαν να συγκροτούνται Ομάδες Δημοκρατικών Ενόπλων Καταδιωκόμενων Αγωνιστών με σκοπό την προστασία του λαού από τα εγκλήματα του αστικού κράτους. Πολλοί από τους αγωνιστές ανέβαιναν στο βουνό για 2η φορά, ήταν στις τάξεις του ΕΛΑΣ (Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού) την περίοδο της κατοχής (1941-1944).
Με την διαταγή 19 του Γενικού Αρχηγείου Ανταρτών, στις 27/12/1946 οι αντάρτικες δυνάμεις μετονομάζονται σε:
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Ο λαός συγκροτεί το δικό του στρατό απέναντι στην αστική τάξη της Ελλάδας και τους ξένους συμμάχους της, τη Μεγάλη Βρετανία και (αργότερα) τις ΗΠΑ. Ο ΔΣΕ στηρίζεται για τη δημιουργία και την ανάπτυξή του στον ίδιο τον λαό. Ο λαός και τα παιδιά του τον επάνδρωσαν, τον στήριζαν, τον εφοδίαζαν με σκοπό να παλέψουν για να ζήσει ο εργαζόμενος λαός της Ελλάδας καλύτερες μέρες. Οργανωτής, καθοδηγητής και εμψυχωτής του ΔΣΕ ήταν το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.
Μπροσούρα με τίτλο: “Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΜΑΧΗΤΗ ΤΟΥ ΔΣΕ”, Έκδοση “Δράσης”
Ο ύμνος του ΔΣΕ
Βροντάει ο Όλυμπος και πάλι
Στη Γκιώνα πέφτουν κεραυνοί,
Σειώνται στεριές και τα πελάγη
Όπλων ακούγεται κλαγγή.Νέο αντάρτικο γεννιέται
Ν’ αγωνιστεί για λευτεριά
Και τους φασίστες εκδικιέται
Όπου τους βρει με αντρειά.Γεια σας αντάρτες λεοντάρια
Σας τρέμει τώρα ο φασισμός,
Βαδίστε στου ΕΛΑΣ τα χνάρια
Μαζί σας είναι κι ο λαός.Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα
Εμπρός ακόμα μια φορά,
Κράτα της λευτεριάς τη δάδα
Στα δυο σου χέρια τα γερά.
Ο σκοπός και ο χαρακτήρας του ΔΣΕ
«Παλεύουμε για να μπορέσουμε εμείς, τ’ αδέρφια μας και τα παιδιά μας να φάμε γλυκό ψωμί και να κάνουμε τη χαρά καθημερινό σύντροφο στη ζωή μας. Είμαστε οι πολλοί. Είμαστε οι δυνατοί. Γιατί έχουμε το δίκιο μαζί μας, γιατί παλεύουμε για την Πατρίδα μας, για το λαό μας. Γιατί είμαστε ο καινούριος κόσμος και κλείνουμε μέσα μας τη δύναμη που έχει η ζωή για να τραβάει μπροστά. Η νέα ζωή για μας δεν είναι φαντασία. Εμείς τη ζήσαμε. Αγγίξαμε χειροπιαστά το όνειρο και τη λαχτάρα της ζωής μας, την εξουσία του λαού, στην εθνική αντίσταση. (…) Πολεμάμε για να ζήσουμε λεύτεροι, ριχνόμαστε στη μάχη πλάι-πλάι εργάτες και αγρότες, όλοι οι σκλάβοι της δουλειάς για να γίνουμε οι λεύτεροι διαφεντευτές της ζωής μας. (…) Εργάτες, αγρότες και όλος ο Λαός κρατάμε τον κόσμο στα δυο μας τα χέρια. Αυτά τα ιδανικά φλογίζουν του μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.» (Απόσπασμα από μπροσούρα που εκδόθηκε το 1948 για τα δύο χρόνια από την ίδρυση του ΔΣΕ).
Η οργάνωση του ΔΣΕ ήταν ένα σύνθετο ζήτημα με πολλές απαιτήσεις. Έπρεπε να εξασφαλιστούν από πυρομαχικά, εφόδια, επιμελητεία, μεταγωγικά μέχρι στρατιωτικά στελέχη κι εκπαίδευση τέτοια που να καθιστά τον ΔΣΕ ικανό στρατό που μπορεί να αντιμετωπίσει τον υπέρτερο αντίπαλο.
Ποτέ τόσοι λίγοι, άοπλοι, σχεδόν πεινασμένοι και αποκομμένοι, κρατώντας ψηλά τη σημαία του αγώνα επί τρία χρόνια και πέντε μήνες, δεν πολέμησαν εναντίον τόσων πολλών, πάνοπλων, χορτάτων και διασυνδεδεμένων με ποταμούς εφοδίων. Από εδώ προκύπτει η ηθική και πολιτική ανωτερότητα των μαχητών του ΔΣΕ. Ο ΔΣΕ ήταν στρατός εθελοντών ομοϊδεατών.
Η πίστη στο σκοπό του αγώνα του ΔΣΕ, η συνειδητή πειθαρχία, η αυτοθυσία και το μαχητικό πνεύμα επέτρεψαν να ξεπεραστούν οι τεράστιες δυσκολίες. Σε κάθε τους βήμα οι μαχητές και οι μαχήτριες του ΔΣΕ είχαν στο νου τους το σκοπό του αγώνα, μία Ελλάδα χωρίς ντόπιους και ξένους δυνάστες. Έτσι τα βουνά της Ελλάδας μετατράπηκαν σε κάστρα της λευτεριάς.