1948 – Β’ μέρος

Πεδίο εφαρμογής του ένα τετράπλευρο 350 χλμ. Τρεις Μεραρχίες με 27 τάγματα, 16 εθνοφρουράς, 6 χωροφυλακής, 2 μοίρες καταδρομών, 48 πυροβόλα, ένα σύνταγμα θωρακισμένων, ομάδες ΜΑΥ και αεροπορία.

Ο ΔΣΕ συγκροτεί το Κλιμάκιο του Γενικού Αρχηγείου Νότιας Ελλάδας. Ονομάζονται τα αρχηγεία σε Μεραρχίες. Στη Ρούμελη αντιστοιχεί η 2η Μεραρχία, με την 1η στη Θεσσαλία και την 3η στην Πελοπόννησο.

Δύναμη της 2ης 2.500 μαχητές, σε τρεις ταξιαρχίες που αντιστοιχούν στα τρία αρχηγεία. Ετσι ο Παρνασσός έχει την 126η Ταξιαρχία. Η Φθιώτιδα την 172η Ταξιαρχία και η Δυτική Στερεά την 144η Ταξιαρχία.

Πιο πλήρης σε δύναμη είναι η 144η με τρία τάγματα και μια διλοχία.

Οι επιχειρήσεις άρχισαν στις 10-15 Απρίλη 1948.

Η ανακοίνωση του ΓΕΣ αναφέρει:

«Ενα πράγμα επιδιώκομεν. Να μη φύγουν οι συμμορίται έξω της Ρούμελης και τους χάσωμεν». Ο στρατηγός Τσακαλώτος ζητά από τους στρατιώτες να ξεχάσουν τη λέξη «κόπωσις» γιατί την έχουν ξεγράψει οι αντάρτες: «Γιατί αυτοί δεν κουράζονται, μήπως είναι καλύτερα ντυμένοι, μήπως περνούν καλύτερα;».

Ο Γιώτης φεύγει και αναλαμβάνει την 1η Μεραρχία και διοικητής της 2ης αναλαμβάνει ο Διαμαντής.

Είναι η περίοδος που εδραιώνεται η φήμη για τον στρατηγό – φάντασμα (Διαμαντή). Κάθε φορά που ανακοίνωναν ότι έχει σκοτωθεί στη μάχη, εκείνος εμφανίζονταν στην πρώτη γραμμή της επίθεσης.

Ημεγαλύτερη σε διάρκεια μάχη που έδωσε ο ΔΣΕ ήταν η μάχη του Γράμμου. Άρχισε στις 14-6-48 και έληξε με την ενέργεια του επιθετικού ελιγμού του ΔΣΕ τη νύχτα της 20ης προς 21η Αυγούστου του
1948. Με τον ελιγμό ανέτρεψαν το σχέδιο “ΚΟΡΩΝΙΣ” του αστικού Στρατού που προέβλεπε να ξεμπερδεύουν σε λίγες μέρες με τους “κομμουνιστοσυμμορίτες”. Μέσα σε 48 ώρες περίπου 10.000 άνδρες του ΔΣΕ με βάση την απόφαση συμπτύσσονται στις προκαθορισμένες θέσεις που προβλέπει το σχέδιο.

Ο ΔΣΕ, ενώ συμπτύσσεται κατέχει με ευέλικτα, καθορισμένα τμήματα τις κορυφογραμμές: 2.520, 2.444, Κιάφα, Σούφλικα, Σκάλα, Τσάρνο, Ψωριάρικα, δυτικά αντερείσματα της Γκίνοβα και συνεχίζει τη μάχη καταφέρνοντας να ακινητοποιήσει τις εχθρικές δυνάμεις.

Στις 20 του Αυγούστου δύο λόχοι της 16ης Ταξιαρχίας του ΔΣΕ σπάνε τον κλοιό του κυβερνητικού Στρατού στη θέση Γκίνοβα και εκδηλώνεται επίθεση. Μέσα σε 15’ το ύψωμα καταλαμβάνεται σχεδόν εξολοκλήρου. Ταυτόχρονα η διλοχία της 107ης Ταξιαρχίας εκδηλώνει κίνηση αντιπερισπασμού προς νοτιοδυτικά στην Αλεβίτσα και τα Βόλια. Η διάταξη του εχθρού στο σημείο αυτό αποδιοργανώνεται. Ο ΔΣΕ περνάει αλώβητος από το Γράμμο στο Βίτσι μέσα από τον κλοιό του αστικού Στρατού που υπολογίζεται σε περίπου 100.000 μαζί με την Αμερικάνικη Στρατιωτική αποστολή με αρχηγό τον υποστράτηγο Βαν Φλιτ και τη Βρετανική Στρατιωτική αποστολή με αρχηγό τον υποστράτηγο Ντάουν. Ο ελιγμός αποδεικνύει την υψηλή στρατιωτική ικανότητα που ανέπτυξε ο ΔΣΕ.

Μετά τον ελιγμό του ΔΣΕ, το Γενικό Επιτελείο του αστικού Στρατού κάνει συνδυασμένη επίθεση σε όλο το μέτωπο της περιοχής από Βίτσι μέχρι τα Φαλτσάτα. Αφού απέτυχε συγκέντρωσε τις δυνάμεις του στο βουνό Μάλι-Μάδι με κύριο στόχο να σπάσει τη γραμμή του μετώπου, να βγει στα αλβανικά σύνορα και να περικυκλώσει το ΔΣΕ.

Ο ΔΣΕ, αφού για 10 ημέρες (30 Αυγούστου – 8 Σεπτέμβρη 1948) έδωσε σκληρές αμυντικές μάχες, πέρασε στην αντεπίθεση.

Από το απόγευμα της 9ης Σεπτέμβρη μέχρι την 10η Σεπτέμβρη καταλαμβάνει με αιφνιδιαστικές επιθέσεις το Κούλε, τα υψώματα 1228, Μπούτσι. Στις 11 του Σεπτέμβρη τάγμα του ΔΣΕ που επιτίθεται από το ύψωμα Μπούτσι, καταλαμβάνει τα νότια του υψώματος και την Μπρένιτσα και το απόγευμα άλλα τμήματα του ΔΣΕ από δύο αντίθετες κατευθύνσεις, τον Γαύρο και την Ραμπατίνα, εξαπολύουν επίθεση κατά του υψώματος Πόποβα Νίβα και το καταλαμβάνουν, αναγκάζοντας την 3η Ορεινή Ταξιαρχία σε άτακτη φυγή.

Την τρίτη ημέρα, στον κυβερνητικό Στρατό απόμεινε μόνο το ύψωμα Βούτσι. Το Πυροβολικό του ΔΣΕ από το Μπούτσι βομβαρδίζει διαδοχικά τα βασικά υψώματα στο Βούτσι, ενώ οι μαχητές του ΔΣΕ με τη σειρά τους επιτίθονταν και καταλάμβαναν αυτά τα υψώματα το ένα μετά το άλλο. Έτσι, στο Μάλι-Μάδι νίκησε ο Λαϊκός Στρατός.